Editörden
Dünya gündemi dikkatle takip edildiğinde, hastalıklardan ekonomi ve siyasete kadar bir dizi gelişmelerin ortaya çıkardığı en önemli iki kavramdan birisi kaygı ise diğer ikisi de giderek dünyayı kaplamaya başlayan belirsizlik ve kötümser havadır. Medyadan sürekli üflenen felaket haberleri bir yandan distopyaların egemenliğini artırırken diğer yandan korkulu bir bekleyişi birlikte getirmektedir. Tüm bunlar ise insanlığın ve dünyanın geleceğine bir projeksiyon geliştirilmesini zorunlu kılmaktadır.
İçinde yaşadığımız dönemde “gelecek”, bir yandan ajandamıza yeni eklenen birtakım temalar üzerinden tartışma konusudur. Robot, nanoteknoloji, yapay zeka, klonlama gibi gelişmelerin insan ve gezegenimizin geleceğini nasıl etkileyeceği ve nasıl formlar oluşturacağı temel sorunsallar olarak bilimsel ve gündelik hayatın içinde yoğun ve ciddi ana gündemdir. Diğer yandan “gelecek” çok boyutlu olarak siyasetbilimci, ekonomist vb. bilimadamları kadar falcılar, astrologlar ve fütürologların
da ilgi alandadır. Fakat “gelecek” konusunun mevcut durum ve değişimlerdeki donelerin bilimsel olarak değerlendirilerek ele alınması daha sağlam bir zemin ortaya çıkaracaktır.
Yetkin Düşünce dergisi bu gelişmelerden hareketle “Gelecek vizyonu ve dünyamız” konusuna elinizdeki sayıda dikkat çekmeyi hedeflemiştir. Oldukça geniş bir alana hitap eden bu başlık, aynı zamanda
“gelecek” kelimesinin içinde barındırdığı çok boyutluluğa ve belirsizliğe de işaret etmektedir. Siyaset, ekonomi, eğitim, din, kültür vb. alanların geleceğinin nasıl bir projeksiyon içerisinde insanlığın gündeminde olduğu, öngörülebilirlikler açısından bir patika açmaya yarayacaksa irdelenmeye değer diye düşünmekteyiz.
Gerçekten konu olarak kapsanılması oldukça zor olan böyle bir dosyada yer alan yazılar ile dergimizin 12. sayısı vücut bulmuştur. Bu sayıya, Mustafa Tekin, Kadir Canatan, Muhammet Özdemir, Ahmet Keleş, Ali Baltacı, M. Yaşar Soyalan, Oya Baydar, Ömer Sina Tekin, Deniz Kurtyılmaz, Atasoy Müftüoğlu yazılarıyla dosya konusuna katkıda bulunmuşlardır. Nebi Mehdiyev ise otorite ve üniversite kavramları çerçevesinde tartıştığı bilgi konusuyla iyi bir katkı sunmaktadır. Kendilerine teşekkürlerimi arz ederim.
Söyleşi bölümümüzde Küresel ve yerel düzeyde yaklaşımları ve analizleriyle, bir perspektif geliştirmeye çalışan yetkin bir isim olan Soli Özel’le yapılan söyleşiyi okuyacaksınız. Özel, küresel boyutta gelişen negativiteler yanında toplumların imkanı ile oluşabilecek iyimserliklere de dikkat çekmektedir. Kültür Sanat bölümümüzde, fotoğraf üzerine yazıları ile tanıdığınız Dursun Çiçek “Afrika’da Fotograf Çekme”nin bir doğulu olarak insan ruhunda bıraktığı deruni izleri analiz etmektedir. Kendilerine katkılarından dolayı şükranlarımı arz ederim.
Kitap kritiği bölümümüzde de, iki kitabın analizini bulacaksınız. Aldoux Huxley’in “Cesur Yeni Dünya”sını Kadir Canatan ve S. Nakib El-Attas’ın “İslam, Sekülerizm ve Geleceğin Felsefesi”ni analiz eden Mehmet Gedik beylere teşekkürlerimi sunarım.
Yetkin Düşünce dergisi insanlığın önündeki ciddi konuları ele alıp tartışmaya devam etmektedir. Özellikle yayın hayatının pandemi dolayısıyla yavaşladığı böyle bir ortamda, derginiz Yetkin Düşünce 2021 yılında da içine dahil edeceği yeni bölüm ve yazar portföyü ile daha da zengin bir içerikle karşınızda olmayı hedeflemektedir. Bu çabamızın yegane muhatabı olan siz okuyucularımızın dergimizin kuvvetlenmesi ve entelektüel düzeyinin yükselmesinde önemli pay sahibi olduğunun tamamen farkındayız. Bu bağlamda eleştirileriniz ve önerileriniz kadar dergimize yeni okurlar anlamında desteklerinizi de beklemekteyiz.
Yetkin Düşünce dergisinin 2021 yılında 13. sayısının konusunun, daha önce yapmayı planlayıp da ertelediğimiz “Sol Düşünce” olması planlanmaktadır. Süreç içerisinde farklı başarısız tecrübelerine rağmen sol düşüncenin dünya ölçeğinde entelektüel tartışmalarda oluşan edebiyatta hatırı sayılır bir yerinin olmasından hareketle, çok farklı boyutlarıyla sol düşünceyi analiz etmenin gerekli olduğunu düşünmekteyiz. Böylece sol birikimin farklı alanlardaki karşılıkları da bir nebze ortaya çıkarılmış olacaktır. Bu vesile ile dergimize katkı yapmaya çağırırken, gelecek sayıda kaygıların azaldığı bir dünyada aynı heyecan ve ümitle buluşmak dileğiyle…
Mustafa TEKİN
Genel Yayın Yönetmeni
Dosya
Nasıl Bir Dünya ve Gelecek?
Yazının tamamını okumak için :
Özet
Postmodern sürece geçişle birlikte, modern sömürge biçimleri sona ererken postkolonyalizm, klasik hakikat anlayışlarını sona erdiren post-truth vb. süreçler görünüşte daha özgürlükçü biçimler yarattılar. Fakat bu yeni durumda “nasıl özgür olmadan özgür olabiliriz?” gibi bir paradoksal bir soru etrafında, tüketime endekslenen bir özgürlük anlayışı yaygınlaşmaktadır. Çünkü sadece tüketirken kendisini özgür hisseden bağımlı bireylere ihtiyaç vardır. Bir başka deyişle, birey tüketime bağımlı olarak özgürce tüketmelidir.
...
Mustafa Tekin
Prof. Dr. / İstanbul Üniversitesi
İlahiyat Fakültesi
Bilmiyorum, O Halde Varım! ya da Platformda Yer Edinmeye Çalışıyorum
Özet
Yeniden dağıtımda ve konumlanmada üst tabakalardan pay edinme girişimlerinin temel mantığı ve stratejisi ayak kaydırma ve insan eksiltmedir. Yerli üretime inanmayan insanlar bir emekle olumsal bir konum elde edemeyeceklerini düşünmekte ve bu nedenle sosyal ikna sanatı söze değil de icraata dayanan bazı insanların kendilerine kıyasla dezavantajlı bireyler olduklarını kabul ederek tasarrufta bulunmaktadırlar.
...
Muhammet Özdemir
Yrd. Doç. Dr. / İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi
Sosyal ve Beşeri Bilimler Fakültesi
Müslümanların Geleceği Bağlamında Anlamak
Özet
“Hiç şüphesiz ki yeryüzüne salih kullarım varis olacaklardır” Mesajını
Müslümanların Geleceği Bağlamında Anlamak
-Tarihten Kopmuş Bir Kültürün Tarihteki Yerini Alma Çabasına Dair Bir Analiz-
“Bir Salih Kul arıyorum, elimde fener.
O da bencileyin kâh yanar kâh söner.
Bir derviş gördüm gezerken yolda,
Bir ayağı sağda idi diğeri solda.
Bir eli tâ göklerde bir eli ise yerde.
Dedim; “bir Salih Kul arıyorum” acep nerde?
Dedi; “aramakla Salih Kul mu bulunur behey şaşkın,
Geri dön. Sana yeter Salih Kul arayan aşkın!”
Hz. Peygamber ve ashabının yaşadıkları İslam, ilk örnek ‘geçmiş’ olanı temsil eder. Allah bu örneği “en güzel örnek” olarak tavsiye eder ve örnek de tabiatı gereği daha sonra gelecek olan benzerlerine işaret eder. Bu da zorunlu olarak ‘örnek’i gelecekle irtibatlı kılar.
...
Ahmet Keleş
Prof. Dr./ Dicle Üniversitesi
Geleceğe Sürüklenmek
Özet
Varoluşsal anlamların ve değerlerin göreli hale geldiği/getirildiği bir dünyada, derin bir hiçliğin tezahürü olan sorumsuz özgürlükler belirleyici hale geldiği için, bütün toplumlarda ve kültürlerde “her şey bana haktır” şiarı sömürgeciliği meşrulaştırdı. Sömürgeciliğin meşrulaştırılabildiği bir dünyada, Batı dışı toplumlar, ontolojik/ epistemolojik özgürlüklerini/ bağımsızlarını bütünüyle kaybettiler.
...
Atasoy Müftüoğlu
Tarih Felsefeleri ve Gelecek Tasarımları
Özet
Sanayi-ötesi Toplum sadece bilgi, teknoloji ve ekonomide değil, toplumsal yaşamın tüm alanlarında da değişimler yaratarak ilerlemektedir. Bu arada insanların zaman algısı da değişmektedir. Geleneksel toplum geçmişe, modern toplum ana odaklanmışken, sanayi ötesi toplum geleceğe odaklanmıştır. Tüm hesabını ve kitabını geleceğe doğru yapmaktadır.
...
Kadir Canatan
Prof. Dr./Sabahattin Zaim Üniversitesi
Sağlık Bilimleri Fakültesi
Geleceğin Dünyasında İnsan Kalabilmek Ne Kadar Mümkün?
Özet
-Küreselleşen Dünyada Din, Devlet ve Eğitimin Geleceğine Dair Bazı Öngörüler-
Devletin ve içinde yaşadığı coğrafyanın, “vatan” olması ile birlikte bölge halkı/ insanı da vatandaş olmuştur. Artık bulunduğu coğrafyayı, doğduğu toprakları, vatandaşı olduğu devleti beğenmeyip başka yerlerde kendisine yeni “vatanlar” yeni devletler kurma imkânı da kalmamıştır. Yeryüzü tümüyle arkasına kendi halkını da alan egemenler tarafından parsellenerek sahiplenilmiştir.
...
Mehmet Yaşar Soyalan
İnsanlığın Bir Geleceği Var mı?
Özet
İster evrime ister yaratılışa inanın, kendini doğanın merkezine oturtan insanın türümüzün aklından farklı akıllar olabileceğini kavramaması ve kabul etmemesi, kendi aklını mutlaklaştırması, aklını doğanın sömürülmesi için kullanması hemcinslerimizi doğanın birliği ve bütünlüğünden koparıyor. Kendinizi o birlik ve bütünlüğün dışında gördünüz mü,doğanın fethi ve talanı adeta hak oluyor.
...
Oya Baydar
Komplo Teorilerini Nasıl Okumalıyız?
Özet
Bilgi teknolojisinin hızı, insanlara küresel bir bakış açısı sağlamıştır. Fakat bunu yaparken bilgi alanında büyük bir karmaşayı da beraberinde getirmiştir. İnternet ve medya ile büyük bir enformasyon kirliliği meydana gelmiştir. Ayrıca içeriğini kullanıcıların oluşturmakta olduğu sosyal medyayla da bu durum daha da kötü bir hal almıştır. Bu karmaşa ve kaos ortamı komplo teorileri için son derece uygun bir ortam oluşturmaktadır.
...
Ömer Sina Tekin
Milenyuma Dair Komplo Teorileri: Alternatif Bir Gelecek Tasavvuru
Özet
Yaşamı şekillendiren alternatif iletişim biçimlerinden biri olan komplo teorileri, bir olay veya durumun akla yatkın olan açıklamalarından farklı olarak çoğunlukla mantıksal boşluklarla dolu farklı değişkenlerle açıklanma çabalarıdır. Yalan ya da yanlış bilginin ötesinde olan komplo teorileri, gerçekliği farklı bir tasavvurdan ele alıp aksi düşünülmez yapıları kırarak yanlışlamaya direnir ve döngüsel akıl yürütmelerle toplum içinde yayılırlar.
...
Ali Baltacı
Dr. Öğr. Üyesi / Mersin Üniversitesi
Tatlı Düşler ve Bunaltıcı Gerçek Arasında: Ütopya, Modernlik ve Gelecek
Özet
-Tuhaf Bir Hikâye-
More’un hikâyesinden önceki benzer tasarıların soyut ahlaki ilkeler yahut insanın Tanrı karşısındaki kibri sebebiyle yitirdiği mutluluk ülkelerinin tasvirleri olmaktan pek de öteye geçemediği yerde, Utopia’nın gerçekleştirilebilir bir toplum modeli olarak kabul edildiğini görmek durumundayız.
...
Deniz Kurtyılmaz
Arş. Gör/Selçuk Üniversitesi
Rivayetlerin Resmettiği Geleceğimiz
Özet
Geleneğimizde geleceğe dair rivayetlerin ele alındığı konular daha çok hadis eserlerinde yer almıştır. Müslümanların fitne, bela ve musibetlerle sınanması olarak tabir edilen bu fitneler ile ilgili rivayetler hadis eserlerinde farklı nedenlerle bazen farklı başlıklar altında zikredilse de genel olarak bu rivayetlere “Fiten”, “Melâhim” ve “Eşrâtu’s-Sâ‘e” gibi konu başlıkları altında yer verildiği görülmektedir.
...
Fuat İstemi
Doç. Dr./Batman Üniversitesi
Kitabın Geleceği
Özet
Stephen King, “İnternet bana iki şey öğretti: Birincisi, okurlar hikâyeyi sevdiler. İkincisi, ekranda okumak çoğunun hoşuna gitmedi. Kitapların bir ağırlığı vardır. Bir kitabı elinize almak hoş bir duygu verir. Kokladığınızda tarihin kokusunu hissedersiniz. Hem kitabın pile ihtiyacı yoktur ve çökmez. Yani kitaplar hep var olacak.”
...
Samet Öztürk
Bilgi ve Otorite
Özet
Bilişsel işleyişimizin hammaddesi ya da girdisi konumunda olan inançlarımız, bilme süreci sonunda iki temel bilişsel ürün kategorisi şeklinde tezahür eder: bilgi ve kanı. Bilgi, kesin bir inançtır. Kanı, gerekçelendirilmiş doğru bir inançtır. Tanımı ve tabiatı gereği ne yanılabilir, ne düzeltilebilir, ne de değiştirilebilir olan bilgi, her türlü tarihsellik, bağlamsallık ve olumsallıktan uzaktır.
...
Nebi Mehdiyev
Prof. Dr./Trakya Üniversitesi
Söyleşi
Soli Özel: Demokratik Ülkelerde de Totaliterlik İhtimali Doğdu
Yazının tamamını okumak için :
Özet
Geleceğe dair kaygılı bekleyiş pandemi dolayımıyla toplumların hayatında daha çok açığa çıkmış durumda. Bir yandan pandemiye dair tartışma ve bekleyişler, diğer yandan dünyayı bekleyen sosyal, siyasal, ekonomik gelişmeler çok boyutlu sorunları ve tartışmaları ajandamıza taşımıştır.
Bu sayıda dünyanın gelecek vizyonu üzerine alanında yetkin bir isim olan Kadir Has Üniversitesi öğretim görevlisi Soli Özel ile bir söyleşi gerçekleştirdik. Özel, ütopya, distopya ve komplo teorileri içinde boğulmadan dünyanın geleceğini sorunlar ve fırsatlar bağlamında reel bir düzlemde analiz etmeye çalıştı. Farklı sorunları ve alanları birbirleriyle ilintileri içinde holistik bir bakış açısıyla siz değerli okuyucularımız için değerlendirdi. Keyifli bir söyleşi ile sizleri başbaşa bırakıyoruz.
...
Fatih Yaman
Kültür Sanat
Afrika’da Fotoğraf Çekmek
Özet
Afrika’da mekânın fotoğrafını çekmek bile travma yaşatıyor insana. Sanki dünya, toprak yeni yaratılmış gibi. İnsanların çoğunun giyecek kıyafeti yok. Derileri elbiseleri haline gelmiş. Üstlerindeki elbiselerin ise Türkiye dahil pek çok ülkeden gönderilen giyilmiş kıyafetler olduğu belli. Susuzluktan dolayı kıyafetler sanki hiç yıkanmamış. Toprakla yıkadıklarını söylemişti içlerinden biri.
...
Dursun Çiçek
Kitap Kritikleri
Cesur Dünya ve Ada / Aldous Huxley
Özet
Aldous Huxley’in Gelecek Tasarımları ve Ütopyaları Olarak
Cesur Yeni Dünya, İthaki Yayınları, İstanbul 2019
Ada, Ayrıntı Yayınları, İstanbul 1999
Ondokuzuncu yüzyılın sonunda, 1894 yılında İngiltere’de doğan Aldous Huxley, entelektüel ve bilimsel bir sosyal çevrede yetişir. Darwin’in başlıca destekçisi, ünlü evrimci biyolog Thomas Henry Huxley’in torunu, yine ünlü biyolog Sir Julian Huxley’in kardeşi ve ünlü şair ve eleştirmen Matthew Arnold’un yeğeni olarak hep bilimsel bir atmosfer içinde olmuştur. Babası Leonard Huxley de Cornhill dergisinin sahibi ve yöneticisidir.
...
Kadir Canatan
Prof. Dr./Sabahattin Zaim Üniversitesi
Sağlık Bilimleri Fakültesi
İslâm, Sekülerizm ve Geleceğin Felsefesi / Prof. Dr. Seyyid Muhammed Nakib El-Attas
Özet
İnsan Yayınları, çev: Prof.Dr. Mahmud Erol Kılıç 4.Baskı, İstanbul 2016, 261 sayfa1
El-Attas’ın, “İslâm, Sekülerizm ve Geleceğin Felsefesi” isimli kitabının dünya Müslümanlarına ilişkin bir monografik çalışma kapsamında asıl itibariyle günümüzün “Beklenen Müslümanlar”ı için yazılmış bir eser olduğu ilk satırlarında (Önsöz) belirtmiştir (s.7).Çok yoğun bir içeriğe sahip, tamamı 261 sayfadan oluşan kitap, önsözden sonra bir giriş ve yedi bölümden oluşturulmuştur.
...
Mehmet Gedik
Dr./Sebahattin Zaim Üniversitesi