Solun Serencamı, Kurtuluş Teolojisi ve İslami Sol

Yıl:4 Sayı: 13 (Ocak - Şubat - Mart)

Solun Serencamı, Kurtuluş Teolojisi ve İslami Sol

Editörden
Eğitsel, kültürel ve entelektüel faaliyetlerin “yüzyüze” formatına ara verildiği bir zaman diliminde, medya ve sosyal medyanın dili ve üslubunun belirginlik kazanması, özellikle hala yazılı ve basılı entelektüel tartışmaları daha da önemli hale getirmektedir. Özellikle pandemi sürecinde insanlığın düçar olduğu çaresizlik ekonomik, sosyal, siyasal vb. krizleri derinleştirirken, farklı dünya görüşleri ve ideolojilerin hem soru(n)lara cevap üretmesi hem de bunu seviyeli bir dil, üslup ve içerikle bir tartışma alanı yaratmaları yakın ve uzun vadede bir geleceğin inşası açısından dikkat çekilmesi gereken bir noktadır. Diğer yandan dünya görüşleri ve ideolojilerin entelektüel düzeyde kritikleri, onların insan ve dünyayı seviyeli inşalarının da zeminini oluşturacaktır. 
Yetkin Düşünce dergisi, 8. Olan 2019 yılının son sayısını İslamcılık konusuna ayırmıştı. O sayıda, aslında çok geniş bir tartışma alanına sahip olan ve Osmanlı’dan bu yana söylemleriyle bir şekilde gündemi meşgul eden İslamcılık başarı ve başarısızlıklarıyla kritik edilmişti. İslamcılığa dair bu kritikte belki iki noktaya dikkat çekmek mümkündür. Birincisi, alt başlığımız “iddia ile gerçekleştirim arasında” şeklinde ifade edilmişti ki, bu ifade İslamcılığın teorisi ile pratiği arasındaki mesafeye dikkat çekmekteydi. İkincisi de, bir dünya görüşü olarak insanlığa ve topluma nasıl bir ufuk çizdiğini görmeye çalıştık. 
Bu sayımızda dünya ölçeğinde yaygın bir kitleye sahip olmuş, iddiaları ile insanları etkilemiş sol düşünceyi tartışmaya açıyoruz. Marx ve Engels’in teorileriyle temelleri atılmış, farklı sosyal, siyasal, ekonomik gelişmelerle içerik kazanmış ve o günden yana farklı entelektüel ve düşünce insanlarının katkılarıyla ete kemiğe bürünmüş olan sol düşünce, bugün pandemi döneminde kapitalizmin tartışma konusu olduğu bir zaman diliminde insanlık için gelecek vaadlerini sürdürmektedir. Hatta kimi solcular, bu krizin ardından iktidar ve başarı sırasının “sol”a geldiğini dillendirmeye başladılar. Biz bu sayıda Türkiye örnekliği başta olmak üzere “sol”un iddiaları ve gerçekleştirimleri arasındaki mesafeyi ve sorunları tartışmak istiyoruz. 
Aslında “sol” sayısı dergimiz Yetkin Düşünce’de 2020 yılı içinde bir dosya konusu olacaktı. Ancak pandeminin güncel ajandasının ele alınma mecburiyeti böyle bir tehiri birlikte getirmiştir. Gerçekten Yetkin bir sayı oluşturmak amacıyla dergimizin tüm görüşten insanlara yer verme hassasiyeti çerçevesinde sol görüşlü birçok yazar ve düşünüre de çağrı yaptık. Bunlardan çok azı talebimize olumsuz yanıt verdi; kahir ekseriyeti cevap vermedi. Bu durum başlı başına Türkiye’nin düşünce evrenini ve platformunu eni koyu tartışmayı gerektiren ciddi bir olaydır.
Gerçekten çok geniş bir tartışma alanına sahip sol sayımıza, Mustafa Tekin, Kadir Canatan, Muhammet Özdemir, S. Mücahit İyiyolbulan, Esat Arslan, Süleyman Gümüş, Ahmet Keleş, M. Yaşar Soyalan, İslam Özkan, M. Furkan Ören, Ahmet Örs, Süleyman Güder, B. Banu Okutan dosya konusundaki yazılarıyla özverili katkılar sunmuşlardır. Kendilerine teşekkür ediyoruz. 
Bu sayımızda çok daha zengin bir söyleşi bölümü bulacaksınız. Öncelikle Mısır’da çok önemli eserlere imza atmış olan Çağdaş İslam düşüncesi konusunda eserler vermiş; fakat özelde “İslami sol” konusundaki görüşleriyle tanınan Hasan Hanefi karşınızda olacak. İkincisi, parti çalışmaları ile de dikkat çeken ve bu bağlamda işin pratiğini de tecrübe etmiş sol düşüncenin Türkiye’deki teorisyenlerinden olan Ufuk Uras’ın değerlendirmelerini okuyacaksınız. Üçüncü olarak da, İslami kesimde sol konusundaki analizleriyle de tanınan Ümit Aktaş’ın yaklaşımlarını göreceksiniz. Her üç kıymetli şahsa da şükranlarımızı arz ediyoruz. 
Bu sayımızın Kültür-Sanat bölümünde “çocuk Edebiyatı”na dair yazısıyla genç kuşaktan Vural Kaya’nın yazısı var. Kitap kritikleri bölümünde ise Murat Belge’nin “Sosyalizm, Türkiye ve Gelecek” isimli kitabına Kadir Canatan’ın; Atilla İlhan’ın “Hangi Sol?” kitabına Mehmet Gedik’in değerlendirme ve analizlerini bulacaksınız. Bu katkılardan dolayı içten teşekkürlerimizi sunarız. 
Dergimiz Yetkin Düşünce, içinde yaşadığımız zor koşullarda büyük bir özveriyle toplumumuz ve dünyanın sorunlarını ele alıp analiz etme gayreti ile yoluna devam etmektedir. Bu süreçte siz değerli okuyucularımızdan dergimize dair olumlu tepkiler almaktan son derece mutluyuz. Bunlar motivasyonumuzu ve şevkimizi daha çok artırmaktadır. Aboneliklerle dergimize sahip çıkmanız, gücümüzü ve motivasyonumuzu daha çok artıracaktır. 
Dergimiz Yetkin Düşünce’nin 2021 yılı 14. sayısının konusu “Söylem’den Eyleme… Dil Problemi” şeklinde belirlenmiştir. İçinde yaşadığımız dünyada siyasetten, kültüre ve bilime, dinden gündelik hayata ve insan ilişkilerine kadar cari olan dillerin problemleri ile nasıl bir dil tutturulması gerektiğine dair önerileri analiz etmeyi hedeflemekteyiz. Bu konuda yazarlarımıza katkı çağrısında bulunurken, kaygıların ve belirsizliklerin azaldığı, insanlığın daha iyi bir geleceğe ümit ve heyecanla baktığı bir dünya temennisi ve duasıyla…
 

Dosya

Türkiye`de Sol Neden Başarısız?
Yazının tamamını okumak için : Yazıyı Oku

Özet

Bu okuma biçimini bir yandan tarihi bir sınıf savaşları şeklinde okuyarak meta anlatıya dönüştürürken, diğer yandan tarihe yüklediği ereksellikle sosyalizmden komünizme giden mecburi istikameti belirlemişti. Böylece tarih kendi erekselliğini yüklenerek kaçınılmaz biçimde proleterya devrimini gerçekleştirecek koşulları hazırlamaktaydı. Modernliğin iyimserliğinin bir yansıması olarak, “öte dünya”yı beklemeden dünyanın sonunda komünizm gibi seküler bir cennet insanı beklemekteydi.

...
Mustafa Tekin
Prof. Dr. / İstanbul Üniversitesi
İlahiyat Fakültesi
Türkiye`de Solun Sosyolojisi
Özet

Kendi gözlem ve deneyimlerimize dayanarak Türkiye solunu, “sosyal demokrat” ve “sosyalist” olmak üzere iki kategoriye ayırmak mümkündür. Yetmişli yıllarda önemli bir yekûna ulaşmış olan sosyalist ve marxist kesim, zamanla zayıflayarak bugün neredeyse tamamı sosyal demokrat bir eksene sürüklenmiştir. Başka bir deyişle Türkiye’de sosyalist ve marxist sol marjinal bir konuma düşmüştür.

...
Kadir Canatan
Prof. Dr./Sabahattin Zaim Üniversitesi
Sağlık Bilimleri Fakültesi
Türkiye`de Sol Düşünce Ekonomisinin İslam Düşünce Ekonomisi Açısından Değeri
Özet

Türkiye’de mütedeyyin ve İslâm düşüncesi ekonomisi içinde yer alan bir birey, İngiltere ve ABD ve Batı Avrupa’da Marksist olmasa bile Marksizm ve solcu politikaları büyük ölçüde sahiplenebilir ve hatta Türkiye’ye geldiğinde bunu sürdürebilir. Öte yandan Türkiye’de sosyal demokrat veya sosyalist düşünce ekonomisi içinde yer alan bir birey, İngiltere ve ABD’de liberal, anti-Marksist ve solcu politikalara karşıt olabilir. 

...
Muhammet Özdemir
Yrd. Doç. Dr. / İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi
Sosyal ve Beşeri Bilimler Fakültesi
Sol, Kapitalizm Eleştirisi ve Din
Özet

Devrimin İngiltere, Fransa, Amerika ve Almanya’da aynı anda çıkacağı iddiasının aksine, Karl Marks’ın Şark Meselesi kitabında pek de güzel sözlerle bahsetmediği Rusya’da gerçekleşmesi, daha en başta fikir düzlemindeki sosyalizm ile pratik sahadaki sosyalizmin birbiriyle alakasının olmadığının ipuçlarını bize vermektedir. Solun beklediği işçi öfkesi endüstri toplumlarında hiçbir zaman patlamadı. Ekim Devrimi’nde bile işçi sınıfında bir ayaklanma olmadığı gibi sadece Çar sonrasında Bolşevik Parti, bir hükümet darbesi yaparak iktidara el koydu. Yani dünyanın ilk komünist devrimi kendi ideologlarını yalanlayarak mesaisine başladı. 

...
Süleyman Mücahit İyiyolbulan
Öğretmen
Materyalist Ontolojinin Tekemmülü İçin
Özet

Biyografilerimizin, akıllarımızın, bedenlerimizi, dürtülerimizin değeri nedir?  Bir 19. Yüzyıl mahsulü olan materyalist felsefe sadece bir ontoloji değildi, aynı zamanda bir ahlak, etik ve değer yargısıydı. Asırlarca Hıristiyanlığın ruhu kutsayan ve bedeni şeytan işi sayarak hor gören ya da züht tasavvufunun hakikati ve mutluluğu duyu ötesinde ve ölüm ötesinde arayan felsefesine bir başkaldırıydı materyalizm. 19. Yüzyıl materyalizmi için duyu ötesi ve ölüm ötesine itilen hakikat ve mutluluk bu dünyada aranmalı ve bulunabilmeliydi.

...
Esat Arslan
Apokaliptik Bir Düşüncenin Tahlili
Özet

Mehdi, kıyametten gelen olduğu için aslında yasanın başarısızlıklarını telafi etmekle yükümlüdür. O, tarihsizliğin/yasasızlığın müjdesi olarak hem yasayı hem yasasızlığı sınırsız bilgeliğinde bir araya getirebilir. Tabii ki solun mehdisi, bir kişi değildir. Soldaki Hegelyen içerik sebebiyle Geist ile temsil arasında kaygan bir geçişlilik vardır ama bu göz ardı edilebilir. Neticede somutluk/beden, insanlığın bir parçasıdır. Solun mehdisi, devrimdir. Bütün devrimler, Devrim’in örnekleri ona açılan kapılardır.

...
Süleyman Gümüş
Dr./İstanbul Üniversitesi
Sol Söylemin Tarihî Arka Planı Olarak Nübüvvet ve Haniflik
Özet

Tarihe baktığımızda, her Sol Hareket’in sağın içinden çıktığını ve ona bir başkaldırı olduğunu görürüz. İslam, cahiliye toplumunun muhafazakar putperest dindarlığına karşı başlamış sol karakterli bir itirazdır ki, Kuran onu Haniflik olarak ifade edecektir. Bu nedenle Hz. Muhammed’e inanmayan müşrikler onu sapık, isyankâr ve atalarının yolundan ayrılmakla, aykırılıkla suçluyorlardı. Çünkü o, yaşadığı toplumun sağcı statükosuna isyan eden bir Hanif idi.

...
Ahmet Keleş
Prof. Dr./ Dicle Üniversitesi
Egemen Küresel Dil Olarak Sosyalizm ve Müslüman Zihnindeki Tezahürleri
Özet

Kişiyi zamanın dilinden uzaklaştıran başka bir etken de kişinin bir din, düşünce veya Tanrı adına konuşuyor olmasıdır. Özellikle dogmalaşmış bir din, dini düşünce veya düşünce taraftarlarının veya müntesiplerinin karşı karşıya kaldıkları bir durumdur bu. Geçmiş zamanların sorunları ile alakalı olarak ortaya çıkmış ve o dönem dili üzerine inşa edilmiş kavramların bugünün diline dönüştürülmeden, bugünün gerçekliğine indirilmeden kullanılması, bu yabancılaşmanın ve zamanın dışında kalmış olmanın bir başka tezahürü. 

...
Mehmet Yaşar Soyalan
İslami Sol Düşüncesinin Ortaya Çıkışı, Gelişimi, Başarı ve Başarısızlıkları
Özet

Metodolojik olarak İslamî sol, İslam düşünce tarihinde dînî ve felsefî mirasa seçmeci bir yaklaşımda bulunarak akıl, özgürlük ve insan iradesinden yana çizgisiyle özgürlükçü bir teori ortaya koyar. Öte yandan Müslüman toplumlardaki ezen ezilen ilişkilerinde de ezilenlerden yanadır.

...
İslam Özkan
Kitabı "Soldan" Verilenler
Özet

Ne var ki bu iki kavram, siyasal ve dinsel alanda başka durumlara işaret etmektedir. Sağ ve solun dinsel literatürdeki kullanımları “değer” yargısı bildirir. Dini perspektifte bu kavramlar gelişigüzel bir şekilde kullanılmazlar. Belli bir anlam örgüsü ve içeriğe sahip olacak şekilde kullanılırlar. Bu kullanım şeklinde genel olarak sağ iyiyi, sol kötüyü temsil eder.

...
M. Furkan Ören
Dr./Öğretmen
Zulme Karşı Dayanışma: Temas ve Ufuklar
Özet

Yerel ve küresel ölçekte çözümlenmesi ve tavır alınması gereken egemen işleyişe dâir İslamî geleneğin kötürümleştirilen taraflarının görülüp eleştirilmesinde, fıtrî birtakım duruşları hatırlatıp kendi özgünlüğünde üreterek dolaşıma sokması bakımından solun mühim katkıları olmuştur. Bu katkıların muhalif hatlardaki etkilerini söylem düzeyinde yakından görebilmekteyiz.

...
Ahmet Örs
Kurtuluş Teolojisi ve Sol: Oksimoron mu?
Özet

Bugünkü bilinen hâliyle Kurtuluş Teolojisi, Latin Amerika’da kilise hiyerarşisi içindeki bazı din adamlarının yoksulların sorunlarına yönelmesi ve bu sorunu çözmek için somut çareler araması neticesinde ortaya çıkmıştır. En önemli hedefleri “bu dünya”da temel insan hak ve hürriyetlerinden taviz vermeden “insanca yaşamak” olan Kurtuluş Teolojisi, bu şartların oluşmasına engel olan her ne var ise onunla mücadele etmenin meşru ve gerekli olduğunu savunan siyasî-dinî bir harekettir.

...
Süleyman Güder
Dr. Öğr. Üyesi/İstanbul Üniversitesi
Bir Tutamak Biçimi Olarak Eleştirel Teori
Özet

Pozitivist felsefe, toplumsalın araştırılmasında doğa bilimlerini kullanarak bilgiye ulaşmak ister. Eleştirel kuram ne sadece izole edilmiş bireyi açıklar ne de total olarak bireyleri inceleme konusu yapar;  onun inceleme nesnesi, bireyin diğer bireylerle, grupla, sınıfla olan çatışma dahil ilişkisellik ağıdır. Toplumun üretici güçlerinin geliştiği, güçlendiği ve yeni ihtiyaçların tekrar tekrar yaratıldığı ortamda özgürlük fikri sürgit tartışmaya açılır. 

...
Birsen Banu Okutan
Doç. Dr./İstanbul Üniversitesi

Söyleşi

Hasan Hanefi: İslam Tabiatı Gereği Soldur.
Yazının tamamını okumak için : Yazıyı Oku

Özet

Şirke dayanan inançlarda ve putlara tapma durumlarında olduğu gibi artık Allah’ın iki, üç veya müteaddit olduğunu söyleyenimiz yok bugün. şu durumda bizler hâlâ vahdaniyeti savunan eski teolojiyi tekrar edip duruyoruz, oysa tehlikenin kaynağı değişti. “De ki: İnsanların Rabbine sığınırım. İnsanların malikine, insanların ilahına.” Allah insanla irtibatlıdır; yani halkla, eşitlik ve sosyal adaletle; bu yalnızca isim, sıfat ve fiillerle kurulan teorik bir irtibat değildir! 

...
Fatih Yaman
Ufuk Aras/"Solun Sağdan, Sağın Soldan Öğrenebileceği Bir Ortak Akıl Yaratarak Birlikte Bir Serüven İnşa Etme İmkânı Olabilir."
Yazının tamamını okumak için : Yazıyı Oku

Özet

Cemaatçilik solda da olan bir şey ve o sol muhafazakârlığı yıkmak açısından belki bu tür bir iletişim önemli. Yani düşünsenize, bugün Ak Parti karşısında muhalefet cephesinin başarılı olması bir şekilde İyi Parti’yle HDP’nin yan yana gelme maharetini göstermesini gerektiriyor.

...
Fatih Yaman
Ümit Aktaş/"Günümüz Türkiye`sindeki Ezilmişlik Psikolojisini Aşabilmek ve Toplumun Bir Ezen-Ezilen İkilemi İçerisinde Sınıflaştırılmasının Önüne Geçmeye Çalışmak, İslamcı ve Sosyalist Hareketlerin Sorumluluğudur."
Özet

Genel olarak dinlerin özellikle ortaya çıkışlarında, sosyalizmin esasını oluşturan emek hakkı, insanın özgürlüğü, sorumluluğu, öbür taraftan iktidarın genel anlamda toplumsal mülkiyete el koymasına karşı toplumsal kazanımların daha eşitlikçi bir şekilde paylaşıldığı, yoksullarla zenginler arasındaki sınıfsal bölünmelere imkân vermeyecek bir sosyolojinin ve siyasetin oluşturulması gibi hassasiyetleri var. Bu açılardan bakacak olursak dinlerin temel bakışı sosyalizm (toplumculuk)’e oldukça yakındır.

...
Fatih Yaman

Kültür Sanat

Çocuk Yazınında Çıkarsızlığın Kayboluşu
Özet

Çocuk edebiyatı metinleri çocuğa görelik üzerinden bugün farklı bir yere doğru gitmektedir. Daha doğrusu farklı bir mecraya itilmektedir. Bunun iki temel sebebi var. Birincisi çocuğun anlayışına uygunluğu meselesi ikincisiyse bu uygunluk yahut düzey gözetmenin yayın piyasasında uyandırdığı iştiha.

...
Vural Kaya

Kitap Kritikleri

Sosyalizm, Türkiye ve Gelecek
Özet

Aslına bakılırsa kitaptaki bölümlerin önemli bir kısmı seksenli yıllarda sosyalizmin gidişatı ve geleceği üzerine yazdığı yazılardan oluşmaktadır. Bu bölümler sanki Soğuk Savaş sonrasında sosyalizmin ne olacağına dair incelemeler gibi görünüyor.

...
Kadir Canatan
Prof. Dr./Sabahattin Zaim Üniversitesi
Sağlık Bilimleri Fakültesi
"Hangi Sol?" Anılar ve Acılar
Özet

Marksizm’i derinlemesine analiz etme fırsatı bulan Atilla İlhan, Fransa’nın Paris şehrinde bulunduğu zaman içerisinde dünya genelinde bir sol-sosyalizminden ziyade ulusal sol sosyalizmin daha gerçekçi olabileceği kanısına vardığını genel anlamda kitabındaki dünya sosyalizmine eleştirel yaklaşımlar üzerinden okunabilmesi mümkün olmaktadır.

...
Mehmet Gedik
Dr./Sebahattin Zaim Üniversitesi
breitling chronographe etanche 50m a68062 no 1111 price omega dark side of the moon copy uk replica watches steve mcqueen watch auction tag heuer carrera calibre 16 leather strap replica watches uk omega seamaster nato strap rado first copy watches in ahmedabad swiss replica watches hello rolex reviews rado tan boots fake watches
İLİMYURDU Yayıncılık ve Eğitim Hiz. Ltd. Şti.
Adres : Molla Gurani Mah. Akkoyunlu Sk.
            No: 36 Fındıkzade Fatih / İstanbul
Tel      : 0212 533 05 35
Mail    : info@yetkindusunce.com
Tüm Hakları İlim Yurdu Yayıncılık’a aittir. Kaynak belirtilmeden hiçbir içerik kopyalanamaz. | Tasarım & Yazılım: Dizayn Sanat