Editörden
Yetkin Düşünce, hakikatin kaynağına yolculuğunda özgürlük ve adalet konularının ardından “Dini Düşüncede Güncelleme” dosyasıyla karşınızda. Farkında olunacağı üzere insanlığa dair oldukça “ağır” konuları gündeme getirmekteyiz. nihayetinde “insan” ve “Müslüman” olmanın sorumluluk ve ciddiyetiyle dünyaya müdahil olmanın gerekliliği gün geçtikçe kendisini daha çok hissettirmektedir.
2018’in ilk aylarında cumhurbaşkanımız sayın R. tayyip Erdoğan’ın bir medya konuşmasıyla gündemi yeniden işgal eden “Güncelleme” sorunu, dergimizin bu sayısında enine boyuna ele alınmaktadır. tartışma anlamında kamuoyundaki ilgili birimlerde yeterli ilgiyi görmediğini düşündüğümüz güncelleme meselesi, biraz da konunun ağırlığı ve içinde yakıcı soru(n)ları barındırması sebebiyledir. Doğrusu bu konuyu tartışmaktaki isteksizlik, biraz da bizim “sorunlardan kaçış” ve “yüzleş(e)meme” problemlerimizi deşifre etmektedir.
tecdid, ıslah, reform, yenilenme vb. kavramlar eşliğinde daha önce farklı tartışmalar, hiç şüphesiz zaman zaman yapılmıştır. Bu konular gündeme geldiği andan itibaren en dikkati çeken nokta, hemen “reform” kavramının din bağlamında toplumsal algılardaki negatif etkisi devreye sokularak tartışmaların anında kilitlenmesidir. Bu durum taassup sahibi çevrelerin mensupları ve halk üzerinde yaptıkları popülizmde yansımalarını göstermektedir. “Din elden gidiyor” şeklindeki söylemlerin, neyin elden gidecek olduğunu sürekli saklamaları oldukça manidardır.
“Dini düşüncede güncelleme” konusunda yine zengin içerikli yazılar bulacaksınız. Bu bağlamda Mehmet Erdoğan, Esat aslan, yıldız Ramazanoğlu, ayşe yaşar Ümütlü, Sait Şimşek, Mustafa Öztürk, Mehmet Evkuran, Muhammet Çelik, Muhammet Özdemir, kadir canatan, ahmet keleş, yaşar Soyalan, abbas Pirimoğlu’na dosya konusuna katkıları için teşekkür ediyorum. atasoy Müftüoğlu ve Rıza kurtuluş’un dosya dışı yazıları da oldukça dikkatinizi çekecek. Mülakat bölümümüzde, güncelleme konusunu muhtevi Haşhemi ile yapılan röportajı zevkle okuyacağınızı düşünüyoruz. kültür sanat bölümünde Muhammet Ekrem Çavuş’un yazısını okuyacaksınız. ayrıca kitap kritiği bölümünde, konuyla ilgili kitapların değerlendirmesi yer almaktadır.
Eleştiriye sonuna kadar açık olduğumuzu tekrar beyan edelim. Dergimiz yetkin Düşünce, evrensel bilgi üretimini ve tartışmayı önemsemekte, kendi içine kapalı bir evrende düşünce üretimine mesafeli ve rezervli durmak istemektedir. tam da bu sebeple, temel düşünce ve felsefemizi, evrensel bilgi kategorileri ile ifade etmek, düşünsel krizlerimizin üzerine gitmek ve yüzleşmek temel hedeflerimizdir. Dolayısıyla kendisini bu dünyada sorumlu gören ve düşünce dünyasına müdahil olmak isteyenlere ve tüm eleştirilere kapımızın sonuna kadar açık olduğunu deklare etmek isteriz.
Gelecek sayımızın konusu “ahlak ve Menfaat” olarak belirlenmiştir. konu ile ilgili katkılarınızı büyük bir ilgiyle bekleyeceğiz. yetkin Düşünce, hakikate yolculuğunda “yoldan önce yoldaş” anlayışıyla, sizlerin yoldaşlığına her zaman değer vermeye devam edecektir. Gelecek sayıda görüşmek ümidiyle…
Mustafa Tekin
Genel yayın yönetmeni
Dosya
Güncelleme Bir Yol Haritası
Özet
Anlaşılmaktadır ki, 21. yüzyıla girdiğimiz şu zaman diliminde dinin içine girmiş tarihi ağırlıklar atılmadıkça, dinin temel ahlaki, insani umdeleri hedeflenerek bir hayat inşa edilmedikçe, sırtlarda “din” diye taşınanlar müslümanların geleceğe doğru sağlıklı yürüyüşünü de engelleyecektir/ engellemektedir.
...
Mustafa Tekin
Prof. Dr. / İstanbul Üniversitesi
İlahiyat Fakültesi
Dinin Güncellenmesinin Anlamı ve İmkânı
Özet
Konunun uzmanı olmayanlar Evrensel ile Tarihsel kavramlarını birbirinin zıddı imiş gibi algılamakta ve aralarındaki farkı ve münasebeti görememektedirler. Oysa tarihselin zıddı “Mitoloji”, evrenselin zıddı da “Yerellik”tir. Tarihsel olmak demek tarihte bir karşılığı olmak yani “gerçek” olmak demektir. Aksi mitolojidir.
...
Ahmet Keleş
Prof. Dr./ Dicle Üniversitesi
Din Güncellenebilir mi, Güncellenemez mi?
Özet
‘‘Klasik tefsir ve fıkıh disiplinlerinde genel kabul gören nesh nazariyesi, Kur’an’daki ahkâmın daha nüzul ortamında, yani çeyrek asırdan daha kısa bir zaman zarfında sosyal akışkanlığa bağlı olarak güncellendiği fikrini içerir.’’
...
Mustafa Öztürk
Prof. Dr./ Marmara Üniversitesi
İlahiyat Fakültesi
Ertelenmiş Güncellemenin Kaçınılmazlığı
Özet
Çağımızdaki İslam Anlayışları Üzerine Bir Sorgulama
Said Nursi gibi İslamcı bir âlim bile, yazdığı “İçtihat Risalesi”nde, "İçtihad kapısı açıktır. Fakat şu zamanda oraya girmeye altı mâni vardır" sözüyle başlamakta ve tek tek bu manilerin neler olduklarını izah etmektedir. Bu açıklama, gelenekçilerin içine düştüğü çelişkiyi açıklamakla kalmaz, aynı zamanda geleneğin nasıl bir kapan olduğunu da çarpıcı bir şekilde anlatır.
...
Kadir Canatan
Prof. Dr./Sabahattin Zaim Üniversitesi
Sağlık Bilimleri Fakültesi
Asıl Mevrid-i Nasda İçtihada Mesağ Vardır!
Özet
İslâm, itikadi bir mesele olmaktan önce tarihi, hayatla ilgili ve menfaatleri teşvik eden bir meseledir. İnsanlar önce inanıp sonra yaşamazlar, hem inanıp hem yaşarken sınar ve zamanla inançlarını değiştirirler.
...
Mehmet Erdoğan
Prof. Dr / Marmara Üniversitesi
İlahiyat Fakültesi
Tarık b. Ziyad 21. Asırda Yaşasaydı Tevbe Suresini Nasıl Okurdu?
Özet
Öleceğiz ve bizlere ahirette biz cennete gitmeyi deli gibi arzularken sorulan ilk soru “peki yeryüzünü cennete çevirmek için savaş verdin mi?” olacak. Peki ya biz Kuran’ın Cennetini ve Cehennemini hakikaten anladık mı?
...
Esat Arslan
Arayışlar
Özet
Ayrıca tarihte de yöneticilerin dine ve din anlayışlarına müdahaleleri olmuştur. Bundan ne İslamiyet ne Müslümanlar hayır görmedi. Dindar ve İmam-Hatip Lisesi mezunu olsa da Laik bir devletin başkanının müdahalesinden ne hayır umulur ki?
...
Sait Şimşek
Prof. Dr. / Emekli Öğr. Üyesi
Dinde Güncellemenin İmkânı Problemi ve ‘Kadına Karşı Şiddet’ Örneklemi Üzerinden Analizi
Özet
Tarihsel bağlamda batı, dinde reform sancılarını, din ve devlet otoritelerinin mücadelesi, insan hakları ve mezhep çatışmaları bazında 1400-1500’lü yıllarda çekerken, yine 1550’li yıllarda Osmanlının dinlere hoşgörülü yaklaşımı Hristiyan alemi için imrenilen bir modeldi.
...
Ayşe Yaşar Ümütlü
Dr. / Necmettin Erbakan Üniversitesi
Ev Kadını Miti ve Değişen Kadın Profili
Özet
Kadının çalışmaması gerektiğini anlatmak için evinden uzaklarda mesela Avrupa şehirlerinde dolaşan, iş takviminde çocuklarına zaman ayıramayan hatibelerin çalışmamayı sadece “başkaları için” uygun görürken içine düştükleri tuhaf çelişkileri fark etmeleri gerekir.
...
Yıldız Ramazanoğlu
“İslam’ın Güncellenmesi” Tartışmaları Bağlamında İlahi Vahyin Zamansal ve Toplumsal Gerçekliğe Tekabuliyeti Meselesi
Özet
Dini metinlerin günümüzde nasıl okunacağı ve günümüze nasıl taşınacağı konusundaki sorunlardan birisi de dildir. Hem geçmişin kültürünü taşıyan bir araç olması açısından hem de Kur’an’ın ve diğer dini metinlerin Arapça olması nedeniyle bugünün Arapça düşünemeyen muhataplarına, bu kültürün nasıl taşınacağı Müslüman dünyanın üzerinde hiç kafa yormadığı bir konudur.
...
Mehmet Yaşar Soyalan
İslâm’ın Temsil Düzeninin Glokalizasyon Sorunu Özelinde Güncellenmesi
Özet
İslâm, itikadi bir mesele olmaktan önce tarihi, hayatla ilgili ve menfaatleri teşvik eden bir meseledir. İnsanlar önce inanıp sonra yaşamazlar, hem inanıp hem yaşarken sınar ve zamanla inançlarını değiştirirler.
...
Muhammet Özdemir
Yrd. Doç. Dr. / İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi
Sosyal ve Beşeri Bilimler Fakültesi
Dinde Islah Tartışmalarında İşkâller ve Sualler
Özet
Böylece sizler insanlara birer şahit(ve örnek)olasınız ve Peygamber de size bir şahit (ve örnek) olsun diye sizi orta bir ümmet yaptık.
Bakara 143
Müslüman toplumlarda ise hukukun kökeni vahiy, uygulana gelen fıkhın kaynağı ise Kitap, sünnet, icma ve kıyası fukaha olarak belirlenmiştir. Dolayısıyla Batılı ve Müslüman toplumların hukuklarının farklı olması kadar doğal bir durum düşünülemeyecektir. Zaten olması gerekende bu olmalıdır.
...
Abbas Pirimoğlu
Avukat, Yeni Söz Gazetesi Yazarı
Yenilenmenin Sorunlarına Dair
Özet
Ortaya bir yaşanmışlık konulduğunda, bunun çözüm olduğu zaten anlaşılmış olacak ve o zaman acının şiddeti dinmiş olacak biraz. Bunu ise gökten gelecek birtakım uzaylılar yapmayacak elbette. Ve biz eyleme geçmediğimiz sürece hiçbir öneri işe yaramayacaktır.
...
Muhammet Çelik
Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi
İslam Düşüncesinde Yenilenme Arayışları
Özet
-Tecdît Paradigması Üzerine Notlar-
Benlik, varlığın kendisiyle özdeşleştiğinde, bilmemek ya da yanlış bilmek sorun olmaktan çıkmaktadır. Zira bilmek, sahip olmadığı varlığın hakikatine düşüncenin ve dilin sunduğu imkânlarla ulaşma çabasıdır.
...
Mehmet Evkuran
Prof. Dr./Hitit Üniversitesi
İlahiyat Fakültesi
İslami Bilincin Günbatımı
Özet
Kapitalizmin küresel düzlemde yapılandırıldığı bir dönemde bilgi’nin de küresel bağlamda yapılandırıldığını hatırlamak gerekir. Yerel ufka kapanmak bilincin aşınmasına neden olur. Entelektüel İslami mücadelenin küresel ufka sahip olması hayati önemi olan bir konudur.
...
Atasoy Müftüoğlu
İran İslam Cumhuriyetinde Muhalefet
Özet
Devrim Sonrası Alternatif Politikalara Bakış
İslam ve devlet kavramlarının bu kadar iç içe olması ve din adamlarının bu sahayı tekele varan sahiplenmesi birçok sorun doğurdu. Başlangıçta, iktidardaki din adamları, bilimsel çevrelerde reformist söylemin geliştirilmesinin siyasi uygulamalarda artan etkisinin farkına varamadılar.
...
Rıza Kurtuluş
Söyleşi
Muhammed Mansur Hashemi İle İslam Düşüncesinde Yenilenme/Güncellenme Üzerine...
Yazının tamamını okumak için :
Özet
“Ali Şeriati’den Mustafa Melikyan’a İslami Entelektüalizm” Kitabının Yazarı İranlı Yazar, Akademisyen Muhammed Mansur Hashemi
Öncelikle bizi kırmayarak söyleşi talebimizi kabul ettiğiniz için Yetkin Düşünce Dergisi adına teşekkür ediyoruz. 2018’de yayın hayatına başlayan dergimizin üçüncü sayısını, yakın dönemde Türkiye kamuoyunda tartışmaya açılan “İslam’ın güncellenmesi” meselesine ayırdık. Vakti verimli kullanmak adına müsaadenizle doğrudan sorularıma geçmek istiyorum: Yeni lenme veya güncellenme ya da tecdit kavramı İslam düşüncesinde nasıl anlaşılmalıdır? Dilerseniz önce buradan başlayabiliriz.
Öncelikle bizim dine ve modern dünyaya dair nasıl bir duruş ya da eğilime sahip olduğumuza bağlı bu. Bazı insanlara göre esasında dini düşüncenin yenilenmesine dair herhangi bir ihtiyaç veya gereklilik yok. Bunların karşısında yer alan bazılarına göre ise modernizmin gelişimiyle esasında dini düşünceye gerek dahi kalmadı. Dolayısıyla onların, dini düşüncenin yenilenmesi gibi bir dertleri yok. Ama dinin beşeri bir tarihinin olduğunu ve bugün de bu var oluşu sürdürdüğünü, modernitenin yaşadığımız tarihsel bir dönem olduğunu, dolayısıyla da bir tercih olmadığını –yani içinde yaşayıp yaşamamak anlamında bir tercih olmadığını– göz önünde bulundurursak, bu durumda dini anlayışımızı, içinde yaşadığımız tarihi dönemle uyumlu hale getirmek zorunda kalırız.
...
Fatih Yaman
Kültür Sanat
İstanbul ile Halep Arasında Bir Kültür Köprüsü
Özet
Doğudan geldi kelimeler yüklenerek
Tarihten, asalet ve nezaketten.
Kendisiyle renklenen ve kendisinin de onlarla renklendiği kelimeler!
Yüce derdi ve kanayan yüreğinden haykırdı kelimelerini, mana ile anlatım estetiğini buluşturan sergiler olarak.
Kelimelerini, edebiyat yayınevi ve sanat galerisi olarak tercüme etti.
Kelimat, kelimeler demekti!
Görsel metinlerin iç sesini ve bilinçaltının fısıltısını öğreten kelimeler, bilinç ve düşünsel kalabalık sözcüklerinin bizleri yıprattığının farkındaymışçasına.
Suriye kuzeyinin tarih ve medeniyet kenti Halep’ten, Doğuyla Batı’nın, tarihle çağdaşlığın buluştuğu İstanbul’a bir adam geldi, aşk ve coşkun duygunun birikimiyle yüklü olarak ve balyozunu, donuk ilişkilerin buzullarına vurmaya başladı; ayazında ateş yakmak istercesine!
Fakat;
Her ne kadar sanatın parlaklığı gözlerinde ışısa da, savaş tecrübesinin verdiği acı, yaralı bir ruhun derinliklerinden gelen bir inilti gibi, yüreğinizdeki tüm hüzünleri alevlendiriyor!
...
Muhammed Ekrem Çavuş
Kitap Kritikleri
İSLAMİ YENİLENME Makaleler III / Prof. Dr. Fazlur Rahman
Özet
Derleme ve Çeviri: Adil Çiftçi
Ankara Okulu Yayınları
Müslümanlar kendi akide/inanç ve davranışlarının canlılık ve geçerliliği konusunda samimi iseler, yeniden işe düşünsel düzlemde başlamalılar. Gerekli olan şey, tutarlı bir Kur’an anlama ve yorumlama yönteminin devreye sokulmasıdır.
...
Kadir Canatan
Prof. Dr./Sabahattin Zaim Üniversitesi
Sağlık Bilimleri Fakültesi
Yenilik Yasaklama ve Yorum / Nasr Hamid Ebu Zeyd
Yazının tamamını okumak için :
Özet
Bilimsel Bilgi ve Aforoz Korkusu Arasında / Yenilik Yasaklama ve Yorum
Mana Yayınları
İster akademik çalışmalarda ister günlük hayattaki uygulamalarda Kur'an'ın asli doğası olan “söylem” karakterini dikkate almayan hiçbir yaklaşım, "açılımcı ve canlı" bir yorum üretme imkânına asla sahip değildir.
...
Rufi Tiryaki