Editörden
Elinizdeki “ahlak ve Menfaat” sayısıyla birlikte, 2018 yılında Yetkin Düşünce’nin dördüncü sayısını çıkarmış oluyoruz. Gerçekten insanlığın ortak sorunları olan ağırlıklı dosya konularını, içinden geçmekte olduğumuz maddi ve manevi boyutlu zor zamanlarda siz okurlarımızla paylaşmak bize mutluluk kadar, sorumluluklarımızı yerine getirme çabası sebebiyle onur da vermektedir.
ahlak konusu “menfaat” kavramı ile birlikte ele alınırken, aslında meselenin sadece bir manevi buhran olarak değil, global ölçekte siyasi, iktisadi vb. maddi boyutlarıyla ve kendi içerisinde çok yönlü bileşenleriyle ele alınması gerektiğini öneriyorduk. Bugün karşı karşıya kaldığımız devasa sorunların, sadece bölgesel ve sınırlı sebep ve sonuçları üzerinde durmak hakikaten yanıltıcı olacaktır. Biz de bu sayımızda ahlak sorununu çok boyutlu olarak ele almış olduğumuzu umuyoruz.
Öte yandan bilhassa “ahlak” söz konusu olduğunda, bir takım kurumlar, kişiler vb. suçlayıp kenara çekilmek kolaycı bir ahlakçılık olarak görünmektedir. Gündelik hayatımızdaki birçok tartışmada belirttiğimiz negatif tarz ve üsluplar egemen olabiliyor. Halbuki ahlak söz konusu olduğunda “biz söylemiştik” kolaycılığının ötesine geçerek, kültür oluşturmuş, toplumsal alışkanlıklar üzerinden ahlak haline gelmiş zihniyet dünyasının samimiyetle sorgulanması gerekmektedir. Bu, bir boyutuyla kendimizi değiştirmek cehdi ve cesareti, bir diğer boyutuyla radikal bir zihniyet değişimi anlamına gelmektedir.
Bu zihniyet değişiminin hiç vakit kaybetmeden gerçekleştirilebilmesi önem taşımaktadır. temel sorun; toplum olarak gerçekten buna cesaret edebilecek miyiz? Bu bağlamda dergimizde yer alan yazıları, hem bir farkındalık oluşturma hem de hiçbir muhatabı tek başına suçlu ilan etmeden “kendimizi sorgulama” olarak kabul edebiliriz. Bunu yapabilmek de ayrıca ahlaki açıdan önemsenmesi gereken bir tavırdır.
Dergimizin bu sayısına yine birbirinden kıymetli yazarlarımız katkıda bulunmuşlardır. Bu minvalde konuyu farklı yaklaşımlarıyla masaya yatıran cafer Sadık yaran, ibrahim turan, Şaban ali Düzgün, ilhami Güler, Esat arslan, Ümit aktaş, Muhammet Özdemir, abbas Pirimoğlu, lütfi Sunar, ayşe yaşar Ümütlü, Muhammet Çelik, kadir canatan, Ferhat Şerif’e yazıları için teşekkür ederim.
Bu sayıda cihan aktaş’ın dergiler üzerinden islam düşüncesi ve edebiyatı üzerine tarihsel gezisi ile Ömer Sina tekin’in sahaf ve mezat kültürüne dair söyleşisini bulacaksınız. Dosya konusu ile ilgili kitap kritikleri olmazsa olmazlarımızdan. ayrıca “ahlak ve Menfaat” konusunda Malezyalı düşünce adamı ve “küresel ahlak ya da küresel Hegemonya” kitabının yazarı chandra Muzaffar ile abdurrahman arslan’la yapılan söyleşileri de büyük bir zevkle okuyacağınızı ümit ediyorum. Bunlar için gayret eden arkadaşlarımıza da şükranlarımı arz ediyorum.
yetkin Düşünce bu sayı ile birlikte bir yılını doldurmuş olmaktadır. Bu süre zarfında okuyucularımızdan çok olumlu tepkiler aldığımızı memnuniyetle beyan etmek isteriz. Derginin mutfaktan siz değerli okurlarımızın önüne gelinceye kadar “en iyi ve kaliteli olanı gerçekleştirmek” çabası ve hedefiyle vücut bulduğunu elbette biliyorsunuz. temennimiz bundan sonra da bizleri yalnız bırakmamanızdır.
Müslüman düşüncenin, kapalı “dünya”larından çıkararak, evrensel bilgi ve tartışmalarla ortak “evren”lere açılma ihtiyacı vardır. yetkin Düşünce Dergisi şu anda türkiye’de böyle önemli bir işlevi görme çabasındadır. Dergimiz evrensel bilgi üretimi ile ortak evrenlere açılma iddiasının, daha çok fikir ve tartışmalarla gerçekleşeceğine inanmaktadır. tam da bu sebeple, sorumluluk hisseden her entelektüeli katkı yapmaya çağırmaktadır. 2019 yılında yeni sayı ve ufuklarda buluşmak temennisiyle…
Mustafa TEKİN
Genel Yayın Yönetmeni
Dosya
Ahlak Üzerine yeniden Düşünmek
Özet
Eğer iddialarla realiteler arasında bu denli “açıklık” varsa, bu durumda islam dünyaya ne vaat etmektedir? Bu tür tartışmalar söz konusu olduğunda hemen savunmacı ve telafi edici bir cevap gelmektedir; “yaşanan islam değil.” Doğrusu bu cevap toplumsal karşılığı olmayan ve hermenötiği de mezara gömen bir ümitsizlik barındırmaktadır.
...
Mustafa Tekin
Prof. Dr. / İstanbul Üniversitesi
İlahiyat Fakültesi
Ahlakın imkan ve koşulları
Özet
Özellikle çağımızda ahlak, dini kaynaklarından bağımsız bir otorite olarak işlev görmektedir. Dinin kendine özgü, birden fazla (maddi ve manevi) yaptırımları vardır. ahlak ise, yukarıda belirttiğimiz gibi daha çok toplumsal kontrol mekanizmasıyla işler.
...
Kadir Canatan
Prof. Dr./Sabahattin Zaim Üniversitesi
Sağlık Bilimleri Fakültesi
Ahlakın kök(en) Değeri olarak iman
Özet
İmanı hem anlam hem de anlama arayışı olarak gördüğümüzde, ahlaka/eyleme dönüşemeyen salt dilsel ikrarın yüzeyselliği kendiliğinden ortaya çıkacaktır.
...
Şaban Ali Düzgün
Prof. Dr./Ankara Üniversitesi
İlahiyat Fakültesi
Ahlaklılığın Evreleri ve ideal ahlakın Özellikleri
Özet
Ahlaken özgür düşünebilen ve bağımsız kararlar alıp cesurca uygulamaya geçirebilen aklı ve vicdanı hür bireyler olamayıp, başkalarına ve sürüye bağlılığı en risksiz ve güvenilir yol olarak görüp, entelektüel ve etik kişisel sorumlulukların ağır yükünden uzak bir biçimde yaşamayı uyanıklık, akıllılık ve sağduyululuk sanmak.
...
Cafer Sadık Yaran
Prof. Dr. /19 Mayıs Üniversitesi
Alışkanlıkların kişi ve toplum ahlakını inşa Etmedeki Etkin Rolü
Özet
Demek ki diyorum, organların da kendi içinde akılları var! Buna “heva” deyip geçmek kolay; fakat ben bunu her bir organın kendi aklını oluşturduğu şeklinde düşünmek istiyorum. Elbette bu lokal akıllar, beyindeki belli merkezlerden yönetiliyor. ancak fiiller halindeki tezahürleri organların hareketlerinde ortaya çıkıyor. Bu yüzden herhangi bir organ, akla muhalefet ediyor ve kendi iktidarını oluşturuyor.
...
Muhammet Çelik
Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi
Siyaset ve Ahlak ilişkisi: insanın Allah’ın Halifesi Olması Meselesi
Özet
Bakara Suresi 104. ayetinden, yani raina (bizi güt/yönet) yerine unzurna (bizi gözet, bize öğret) talimatından bir siyasal ve eğitsel model üretilemez mi? Bu ayeti birbirini gözeten, eğiten, öğreten bir sorumluluk ilişkisi çerçevesinde okumak, buradan yahudilerle sürdürülen bir polemik çıkarmaktan ziyade, bir eğitim ve siyaset felsefesi üretmek mümkün değil midir?
...
Ümit Aktaş
Menfaatler Dünyası krizdeyken ahlakı aramak
Özet
Ve bin dört yüzyıllık geçmişin bulanık dönemleri referans alınarak ve mesajın bugün uygulandığında hayli çarpık sonuçlar doğuran muhtevası merceğe yerleştirilerek gözlenen bu ruh çarpık bir insan ve toplum ideali yaratmak istiyormuş gibi bugün bizzat kendi müntesipleri tarafından yerden yere vuruluyor.
...
Esat Arslan
Ahlâk Menfaatleri Korur mu Dizginler mi?
Özet
İslâm Çocukları Özelinde Güç Merkezli Varoluşlarda Rasyonel Çıkar ve ahlâk Münasebeti Üzerine Bir Soru:
Kuralsız bir yaşamda birinin kurallı davranması, diğerinin elini güçlendirmektedir. Basitçe namuslu insanların namussuz insanlara karşı sürekli kaybetmelerinin nedeni budur. kurallı yaşamda bir yerine çokluk gözetilerek davranılır ve böylelikle külfet ve mesai artar. kuralsız yaşamda ise, çokluk yerine sadece bir kişi gözetilir ve istikrarlı davranış bir tedbirsizlik olarak algılanır.
...
Muhammet Özdemir
Yrd. Doç. Dr. / İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi
Sosyal ve Beşeri Bilimler Fakültesi
Modern toplumda ahlaki Sorunlar ve Eğitimin imkanı
Özet
Burada bizi ilgilendiren en önemli husus, modern olarak ifade edilen dönemin modern öncesi döneme göre ahlaki dayanaklarını farklılaştırmış ve genel olarak bu farklılaşmanın tüm dünyayı etkiliyor olmasıdır.
...
İbrahim Turan
Prof. Dr./19 Mayıs Üniversitesi
Pozitif Yasa (Hukuk-Kanun) ve Vicdan Arasında adaleti (Allah’ı) arama
Özet
-Bir “Sağduyu” Eleştirisi veya “Şaşı/Çapraz Bakma” Önerisi-
Bunun karşıtı olarak, herhangi bir kişinin veya halkın, vicdani/ adil/hakkaniyetli olanı “bulduğuna” kesin olarak inanması (sanması) da, yine adalete ihanettir. Doğru olanın, daima eşikte olmak, kül yutmamak, “ürperti ve kaygı” halinde olmak, uykusuzuyanık, tetikte olmak olduğu kanaatindeyim.
...
İlhami Güler
Prof. Dr. / Ankara Üniversitesi
İlahiyat Fakültesi
Ahlaklı mı Ahlakçı mı?
Özet
Bana dünyanızdan üç şey sevdirildi.
Kadın, güzel koku ve gözümün nuru Namaz.
Hz. Muhammed
Kendin ile meşgul olup kendi ayıp ve günahların ile uğraşmak “ahlak”, merakla başkalarının eksik, hata ve kusurlarını hatta günahlarını faş etmek “ahlakçılık”tır. allah hepimizi ahlakçıların şerrinden muhafaza buyursun.
...
Abbas Pirimoğlu
Avukat, Yeni Söz Gazetesi Yazarı
“Kapitalizmin Ahlakı?”
Özet
Bireysel Çıkarlar ile toplumsal Fayda arasında kendiliğinden Bir Denge kurmak Mümkün müdür*
Bu eleştirilere karşı kapitalizm kendisini insani gelişme fikri ile yoğrulan ilerlemecilik üzerine inşa edilmiş “bir ahlak anlayışı” aracılığıyla savunmuştur. Modern toplumun üzerine bina edildiği bu duyuşsal (sentimental) ahlak anlayışı, bireysel çıkarın toplumsal faydaya dönüştüğü ve hazzın da erdemin temeli olduğu fikrine dayanmaktadır.
...
Lütfi Sunar
Doç. Dr./İstanbul Medeniyet Üniversitesi
İnsan kaynakları yönetiminde idarecinin Etik ve Menfaat Çatışması
Özet
Bireyselci davranış araçları ile çalışanın bireysel performansını açığa çıkaracak esnek, özgür bir ortam mı yoksa sosyal vazife etiği bağlamında işbirlikçi bir yaklaşım ve yüksek kontrollü, disiplin ve ceza odaklı bir yönetimin mi önceleneceği biçimindeki bir ikilem vahim bir karar hatasına dönüşebilmektedir.
...
Ayşe Yaşar Ümütlü
Dr. / Necmettin Erbakan Üniversitesi
Ahlakın Üç temel Erdemi: Nezaket, Sadakat ve Basiret
Özet
“Nezaket erdemlerin kökenidir; sadakat, ilkesi; basiret ise koşuludur” diyor Sponville. Modern filozoflara göreyse basiret erdemi ahlaktan çok psikolojiye, ödev anlayışından çok hesap kitap yapmaya yakındır. kant, basireti erdemden saymıyor ve onu, ‘aydınlanmış insanların uyanıklığı’ olarak görüyor.
...
Ferhat Şerif
Söyleşi
Söyleşi
Özet
Yetkin Düşünce’nin “ahlak” konusunu değerlendirmeye açtığı dördüncü sayının söyleşi dosyasında günümüz islam düşünce dünyasına özgün katkılar sunan iki değerli ismi okurlarımızla buluşturuyoruz.
...
Fatih Yaman
I. Bölüm Prof. Chandra Muzaffar ile Küresel Ahlak ve Küresel Hegemonya Üzerine
Özet
- Ahlakın İslam düşünce geleneği içindeki konumu hakkında neler söylemek istersiniz?
- Ahlak, islam düşüncesinin bütününe nüfuz eden bir yapıya sahiptir. Doğru olanı müdafaa etmek ve savunmak, yanlış olandan ise uzaklaşmak ve kurtulmak hayatın şekillenmesinde belirleyici bir etkiye sahiptir. Bu sebeple ahlak, kişinin Müslüman olup olmama durumundan bağımsız olarak bireyin kendisiyle, etrafındaki tabiatla (bitki ve hayvanlarla) yani yaratılmışların bütünüyle kurduğu ilişkide hakim belirleyici bir rol oynar. Bu çerçevede tüm sözlerimiz ve eylemlerimiz ahlaki prensipler tarafından yönlendirilmelidir. islam ahlak anlayışının temelinde tek/biricik olan yaratıcıya olan iman yani tevhid akidesi ahlakın da temelidir ve bu insan hayatında muazzam bir yönlendirici, şekillendirici konuma sahiptir.
...
Fatih Yaman
II. Bölüm Abdurrahman Arslan ile Ahlak Üzerine
Yazının tamamını okumak için : 
Özet
-Ahlakı nasıl tanımlıyorsunuz?
-Uzun süreden beri türkiye’de ahlak dediğimizde bir de etik kavramı kullanılmaktadır. kanaatime göre bu kavramlar arasında fark var ve bu kavramların ne içerdiği ile alakalı birkaç şey söylememiz gerekiyor. Çünkü ben şahsen Müslümanlar etik kavramını kullandıklarında bunu çok ayıplıyorum ve bu işi cehaletlerine yorumluyorum. Etik islam’a ait bir kavram değil. Herkesin de bildiği gibi ethostan gelir. Ethos ise bir toplumun karakteridir. toplumu toplum yapan özellikler anlamına gelir. Dolayısıyla islam’ın belirttiği ahlakın karşılığı olamaz o. Çünkü onun kökeni, toplumsallıktır. köklerini toplumda bulur. o yüzden de rasyonel bir karakteri vardır. Çağdaş dünyada da bu önemli bir şeydir tabi ki. ahlak ise, sizin de bildiğiniz gibi “halk etmek”, “yaratmak”tan gelmekte, kökeni vahye dayanmakta, ezeli ve ebedi olan değişmez değerler içermektedir. Her ne kadar değişen tarafları olsa bile. ama öz itibariyle değişmez değerler içermektedir. Bu yüzden ikisi arasındaki önemli farkı ortaya koymamız lazım. ahlak bir tanedir. insan onu içselleştirdiğinde ya da amellerini içine döktüğü değer kalıpları olarak kabul ettiğimizde o bir tektir. insanın her gittiği yerde her bulunduğu pozisyonda icra ettiği her meslekte her görevde aynı ahlak üzerinden davranır. oysa etik öyle değildir. Etik mesleki bir özellik de taşıyabilir. Çünkü bir insan grubunun üzerinde mutabakat sağladığı kurallar bütünü olarak da ifade edilir. ya da bir toplumun mutabakat sağladığı kurallar bütünü sayılabilir. Meselâ; tıp etiği gibi. o yüzden insan değişik konumlarda, değişik mesleklerde olduğu zaman değişik etik kuralları geliştirir.
...
Fatih Yaman
Kültür Sanat
Yükümü Hafifleten Dergiler
Özet
Okuduğum ilk islamcı dergi Diriliş’ti. aradığım bir kaynağa ulaştığım hissini uyandırmıştı. “la” üzerinden elemeyi veya dışlamayı değil de çağrıyı güçlendiren bir üslubu vardı. kendi dil arayışımda henüz tanışmadığım vadileri gösteriyor, bir halkaya dahil olmaya çağırıyordu; burası önemli. ne de olsa dergiler muhitlerin, muhit arayışlarının yansımalarıdır, normal olarak böyledir. Bir muhit dergisiyle başka bir düzeye taşınır veya dergi muhitini oluşturur. Her çıkış bir “başkalık” iddiası taşır. kültür ve siyaset ancak “başka türlü”nün arayışını üstlendiği ölçüde umut uyandırabilir.
...
Cihan Aktaş
“Kitapseverler Normal İnsanlar Gibi Değiller”
Özet
Sahaflık, özellikle dijital bir dünyaya geçtiğimiz böyle bir zaman diliminde, hem fedakarlık isteyen hem de “kitap” üzerinde direnmeyi gerektiren bir meslek. Dijital bir dünyaya geçtik ama kitapların kendine has kokusu insanların hala özenle aradıkları bir özlem aynı zamanda.
...
Ömer Sina Tekin
Gezi Notları
Benim Gözümle Coğrafyalar
Özet
Sicilya
Nusaybinli coğrafyacımız ibn Havkal şöyle diyor; “(miladi 950’lerde) Sicilya’nın başkenti Palermo’da esnaf grubunun olduğu bir camiye gittim. Camide 36 saf, her safta 200 kişi vardı.”1 Bu bilgiye göre; 7 bin kadar kişi, bu şehirdeki sadece bir camideki cemaatin sayısı olmaktadır.
...
Mehmet Azimli
Prof. Dr./Hitit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi
Kitap Kritikleri
Kur’an’da Dini ve Ahlaki Kavramlar / Toshihiko IZHUTSU
Özet
Izutsu, iki temel bölümden oluşan kitabının bir bölümünde kur’an öncesi dönemde arapların hangi dünya görüşüne sahip olduklarını ve bu dünya görüşünü, kullandıkları kelimelere nasıl yansıttıklarını ele alıyor, diğer bölümünde ise arapların bildiği ve kullandığı kelimeleri kur’an’ın nasıl bir semantik müdahale ile dönüştürdüğünü ve yeni dünya görüşünün kavramları haline getirdiğini anlatmaktadır.
...
Kadir Canatan
Prof. Dr./Sabahattin Zaim Üniversitesi
Sağlık Bilimleri Fakültesi
Arap Ahlaki Aklı / Muhammed Âbid el-Câbirî
Yazının tamamını okumak için :
Özet
Çeviri: Muhammet Çelik
Mana yayınları
Cabiri, yöntemini açıkladığı giriş bölümünde, beş farklı kültüre dayanan ahlak ve değerlerin mirasını inceleyeceği için işinin çok zor olduğunu söylüyor. cabiri bu beş farklı “değer” mirasını incelerken, arap aklının oluşumu ve yapısını incelediği önceki kitaplarından farklı bir kavramsallaştırmaya ve yönteme ihtiyacı olduğunu düşünüyor.
...
Nihat Uzun
Yayıncılık’a aittir. Kaynak belirtilmeden hiçbir içerik kopyalanamaz. | Tasarım & Yazılım: Dizayn Sanat