Sayı : 26
dosya:
Mankurtlaştırma ve Posttruth

EDİTÖRDEN
Bir toplumda yaşayan insanların sosyal ve fiziki çevreleri tarihsel süreç boyunca ciddi değişikliklere maruz kalırken, içerik ve mahiyeti aynı, form ve pratikleri itibarıyla  farklılaşmış olgular görmekteyiz. Sömürgeleştirme bu başlıklardan birisine tekabül etmektedir. Yine insanın egemenlik arzusu ve diğerleri üzerinde tahakküm kurma istekleri de bununla bağlantılı olarak zikredilebilir.
Bu durum tarihsel süreç içerisinde çok farklı değişimlerin bileşim noktasında bir form kazanmaktadır. Bilhassa insan(lığ)ın ortaya koymuş olduğu teknoloji ve bilgi, her dönemde belirtilen egemenlik kurma ve sömürüyü farklı formlara büründürebilmektedir. İçinde yaşadığımız çağda ise özellikle dijital teknolojinin getirileri formları daha da farklılaştırmıştır. Fakat bu tartışmada ortak olan ve tartışılması gereken başlıklardan birisi de “mankurtlaş(tır)ma”, “aptallaş(tır)ma” şeklinde ifade edilebilir. Önemli bir yönüyle yönetimselliğe atıfta bulunan bu kavramlar, bu yönetimselliğin kitleler üzerindeki işleyişine dikkatimizi çekmektedir. Diğer yandan günümüzde ağırlığı gündelik yaşam içinde kuvvetle hissedilen başlıklardan birisi de Post-Truth yani “hakikat sonrası” şeklindeki kavramdır.
Dergimiz Yetkin Düşünce belirtilen kavramların bileşeninde önemi giderek artan mankurtlaş(tır)ma, aptallaş(tır)ma konusunu bu sayıda ele almaktadır. Esasen böyle bir konunun ara sıra bahsedilmekle birlikte çok fazla gündem oluşturmadığını da belirtmek yerinde olacaktır. Gündemde fazla yer almayan bu başlıkların özellikle küresel dünya yeni yönetimsellik biçimlerini tanımladıklarını ve rafine yöntemlerle çalıştıklarını görmekteyiz. Esasen konunun dikkat çekilmesi gereken böyle bir boyutu bulunmaktadır.
Aydınlanma felsefesi kendi insan tipolojisi olan “birey”i üretirken, onu bağlantılarından azade olmuş, kendi kaderini ve buyruğunu eline almış bir içerikle tasarlamıştı. Fakat postmodern duruma geldiğimizde öznelliklerin yükselmesiyle paradoks oluşturacak biçimde insan yeniden çağdaş mitlere sarılmaya başladı. Aslında her biri küresel iktidara yeni bir bağlanış biçimi olan bu mitolojiler, bireyi çözündürerek kitleselleştirmeyi başardılar. Post-Truth denilen kavram ise pratikte çoktan parçalanmış olan hakikati bir merkez olmaktan çıkararak özgürlük görünümü altında insan(lığ)ı serbest atomlar haline getirmiştir. Çok geçmeden “piyasa”nın işlerlikleri bireylerin üzerinde ağırlık oluşturan bağ(aj)lar olarak devreye girmişlerdir.
Diğer yandan insanları bir yandan kitleselleştirmek yani sürüleştirmek, diğer yandan kitleselleşmeyi yönetmek adına mankurtlaştırma, aptallaştırma stratejileri farklı toplumsal görüngülerde ortaya çıkmaktadır. Özellikle dijital teknolojinin ve görüntü manipülasyonlarının kuvvetiyle işleyen propagandanın toplumsal derinliklere doğru yayılımı postmodern küresel sistemin işleyişini de kolaylaştırmaktadır. Dünya ölçeğinde yaşanan son dönemdeki olaylar gözlemlendiğinde, bu durum daha iyi anlaşılacaktır. İnsanın tüm hücrelerine doğru yayılan bu propagandadan kurtulmak gerçekten dirayetli ve farkındalığı gelişmiş, dünya sisteminden sürekli işkillenecek insanlara ihtiyaç duymaktadır.
Derginiz Yetkin Düşünce dünya ölçeğinde farklı stratejiler açısından, farklı toplumsal görünürlükler eşliğinde, belki gelecekte daha çok karşılaşacağımız böyle bir sorunu siz okuyucuların gündemine sunmaktadır. Bu sayıya makaleleriyle Mustafa Tekin, Ahmet Keleş, Muhammet Özdemir, Kadir Canatan, M. Yaşar Soyalan ve Ali Öner makaleleriyle katkıda bulunmuşlardır. Söyleşi bölümümüzde iki ismi konuk etmekteyiz. Bunlardan ilki olan İkram Çınar ayrıca konuyla ilgili bir esere de sahiptir. İkinci konuğumuz olan Kasım Küçükalp meseleyi daha felsefi bir düzlemde değerlendirmektedir.
Bu sayımızda bir de yeni eklenen “Açıkoturum” bölümünü bulacaksınız. Açıkoturum bölümümüzde Mustafa Tekin, Latif Kınataş, Kadir Canatan ve Muhammet Çelik dosya konusunu farklı boyutlarıyla aralarında tartışmaktadırlar. Bu sayıda dosya dışında iki yazı yer almaktadır. İlki, Ümit Aktaş’ın Kur’an yorumları, ikincisi de Esat Arslan’ın geçen sayıdan devam olan Kur’an’ı 21. Asra Taşımada Yöntem Önerisi”ne dairdir.
Kültür-Sanat bölümümüzde bir söyleşi ve değerlendirme yer almaktadır. Söyleşide Çiğdem Kabadayı ile minyatür sanatı üzerine güzel değerlendirmeler bulacaksınız. Mustafa Tekin ise gösterimdeki “Bir Picasso” isimli tiyatro oyununu değerlendirmektedir. Kitap kritiklerinde iki yazı mevcuttur. Birincisi, K. Tarık Şahiner tarafından kritik edilen “İdiotizm” isimli eser. İkincisi de, Muhammet Özdemir’in hakkında değerlendirmeler yaptığı bir eser. Tüm yazarlarımıza katkıları için teşekkür ediyoruz.
Derginiz Yetkin Düşünce dijitalleşen, aynı zamanda hikmet konusundaki tecessüslerin azaldığı ve önemsizleştirildiği bir dünyada “hikmet” kavramına ısrarla atıflar yapmaya devam etmektedir. Siz değerli okuyucularımızla çıktığımız bu yolda, “yoldaş”lığınıza güvenerek Türkiye ve dünyanın önemli konularını işlemeye devam etmek istemektedir.
Bu minvalde 2024 yılının üçüncü sayısının konusu “Diziler ve Toplumsal Çürüme” olarak belirlenmiştir. Çok farklı ideolojik ve düşünsel çevrelerde artık dillendirilmeye başlanan ve toplum olarak içinde bulunduğumuz koşullardan nasıl çıkacağımız sorusu ekseninde yeniden gündeme gelen bu konuya yazarlarımızın önemli katkılarının olacağı kanaatindeyiz. Bu bağlamda tüm yazarlarımızı dergimize katkı yapmaya çağırırken, sağlıklı, mutlu ve huzurlu günler temennisiyle…
Mustafa TEKİN
Genel Yayın Yönetmeni